تساوی معرِّف با معرَّف در صدقتساوی معرف با معرف در صدق، از اصطلاحات علم منطق بوده و به اشتراک معرِّف با معرَّف در تمام مصادیقف گفته می‌شود. ۱ - توضیح اصطلاحیکی از «شرایط تعریف» تساوی معرِّف با معرَّف در صدق است؛ یعنی هر چیزی که معرِّف بر آن صادق است معرَّف نیز باید بر آن صادق باشد و بر عکس؛ به عبارت دیگر، معرِّف باید جامع افراد و مانع اغیار باشد؛ به همین سبب، صحیح نیست که معرِّف مباین با معرَّف یا اعم و یا اخص از آن باشد. عدم صحت مباینت این دو بدین سبب است که مباین، قابل حمل بر مباین نیست و تصور یکی از آن دو باعث تصور دیگری نمی‌شود؛ مانند: انسان و حجر. معرِّف اعم نیز نمی‌تواند باشد، زیرا اعم به دلیل مانع اغیار نبودنش نمی‌تواند باعث شناسایی کنه و حقیقت معرَّف یا تمییز آن از غیرش باشد، چه اعم، اعم مطلق باشد؛ مانند تعریف انسان به حیوان، یا اعم من وجه باشد؛ مانند تعریف انسان به ابیض یا اسود. اخص نیز نمی‌تواند معرِّف باشد، زیرا جامع افراد نیست. ۲ - یادآوریدر کلمات منطق‌دانان گاهی از این شرط به «جامعیت و مانعیت تعریف» و همچنین «مطرّد و منعکس بودن تعریف» هم تعبیر می‌شود. معنای جمع، این است که معرِّف، همه افراد معرَّف را شامل شود. معنای منع این است که معرِّف، شیء دیگری غیر از مصادیق معرَّف را شامل نشود. اطراد نیز به معنای تلازم در ثبوت و انعکاس به معنای تلازم در انتفاء است؛ یعنی هر گاه معرِّف یافت شد معرَّف نیز یافت شود و هر گاه منتفی شد معرَّف هم منتفی شود. [۱]
فرصت شیرازی، محمدنصیر، اشکال المیزان، ص۴۱.
[۳]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۷۹.
[۴]
مجتهد خراسانی، محمود، رهبر خرد، ص۱۲۱.
[۵]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۸۴.
[۶]
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر:اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۲۱۸.
۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تساوی معرف با معرف در صدق»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۷. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|